دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش
چکیده
درخت موز یکی از مهم‌ترین محصولات باغی در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری ایران و جهان است. پس از برداشت میوه موز، درخت موز یا تنه اصلی گیاه که ساقه کاذب محسوب می‌شود دیگر میوه نخواهد داد و باید قطع شود؛ لذا ساقه کاذب از سطح زمین قطع می‌شود و پاجوش‌هایی که در اطراف این ساقه کاذب سر از خاک بیرون آورده‌اند رشد می‌کنند و درخت جدیدی را تشکیل دهند. این تنه‌های درخت قطع‌شده که دارای شاخ‌وبرگ زیادی هم هستند به دلیل حجم بالا به یک پسماند آلی مشکل‌ساز تبدیل می‌شوند. هر درخت موز حدود ۴۰-۶۰ کیلوگرم ضایعات ساقه و برگ تولید می‌کند. در مناطق موزکاری کشور مانند سیستان و بلوچستان پس از برداشت محصول، تنه درخت موز ضایعات باغی محسوب شده و معمولاً بدون استفاده دفع می‌شود. درحالی‌که این ماده دارای ارزش بالقوه برای تولید محصولات متنوعی مانند خوراک دام، کود گیاهی و کمپوست، کاغذ و مقوا، کامپوزیت‌های زیستی و مواد بسته‌بندی تجزیه‌پذیر، مالچ کشاورزی و الیاف نساجی و صنایع‌دستی است. در این مقاله ضمن معرفی کاربردهای بی‌نظیر تنه و شاخ‌وبرگ درخت موز، به معرفی یک خردکن مخصوص که برای تبدیل تنه درخت موز به قطعات کوچک طراحی و ساخته شده است پرداخته می‌شود که قابلیت استفاده از این ضایعات را افزایش می‌دهد. هدف از این مطالعه ارائه راهکارهای کاربردی برای کاهش ضایعات، بهینه‌سازی مدیریت پسماندهای باغی و ایجاد ارزش افزوده از طریق بهره‌برداری صحیح از تنه درخت موز است.
)